Kontrola wewnętrzna

  Chociaż zgodnie z obowiązującymi Międzynarodowymi Standardy Praktyki Zawodowej Audytu Wewnętrznego [i] audytorzy wewnętrzni nie są odpowiedzialni za wykrywanie nadużyć to nie można też uznać, że powinni w tym zakresie być zupełnie nieaktywni. Wbrew pozorom Standardy nakładają na audyt całkiem sporo obowiązków czy wymogów uwzględniających tzw. „fraudy”. Dla przypomnienia (podkreślenie własne): 1210.A2 – Audytorzy wewnętrzni muszą mieć wystarczającą wiedzę pozwalającą na oszacowanie ryzyka oszustwa oraz ocenę sposobu zarządzania tym ryzykiem w organizacji, ale nie oczekuje się od nich posiadania wiedzy specjalistycznej wymaganej od osób, których podstawowym obowiązkiem jest wykrywanie i prowadzenie dochodzeń w sprawie oszustw.

W trakcie realizacji zadań audytowych pytacie Państwo często jak wdrażać Kontrolę Zarządczą na II poziomie. Zapisy ustawowe są w tej materii bardzo ubogie i jedyne co wiemy to to, że kierownik jednostki (w tym przypadku wójt, burmistrz, prezydent, starosta i minister) jest odpowiedzialny za jej funkcjonowanie. 

  Medical photo created by freepik - www.freepik.com Sytuacja jest inna niż w grudniu 2019, inne są ryzyka, inne jest prawie wszystko. Zostały te same zadania podstawowe jednostek, ale tym razem realizować je trzeba w realiach covidowych. Dotyczy to zarówno kwestii formalnych (zmian w przepisach, procedurach), kwestii technicznych (kontaktów międzyludzkich, technologii wspierającej te zadania) jak i finansowych (aktualizacje budżetów, inne priorytety). Audyt wewnętrzny w tych realiach będzie inny – choć czy w czasach ciągłej zmienności możemy mówić o jakiejkolwiek stałości – mamy wszak warunki określane jako VUCA? Analiza otoczenia i dostosowanie się do warunków zawsze cechują i będą cechować sprawną funkcję audytu. 

Wracam do pisania bloga. Zaczynam od kilku uwag do ostatniego wystąpienia kontrolnego NIK dotyczącego funkcjonowania audytu wewnętrznego. Zapraszam do lektury. Podejmowane kontrole NIK oraz publikowane wytyczne Ministerstwa Finansów pozwalają zbudować pewien zbiór wskazówek, w jaki sposób należy kształtować realizację usług audytu w jednostkach. Czuję się zobowiązany aby na bieżąco informować Państwa o pojawiających się nowych informacjach i opatrywać je własnym komentarzem oraz propozycją ich implementacji.   Poniższe uwagi oparte są o wyniki kontroli NIK „Audyt wewnętrzny w jednostkach samorządu terytorialnego” z kwietnia 2020 roku. Publikacja dostępna jest na stronie: https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/19/074/LSZ/

Marszałek Sejmu Radosław Sikorski zapowiedział przeprowadzenie audytu wydatków parlamentarzystów na podróże służbowe. Z przedstawionej konstrukcji tego zadania (audytor wewnętrzny stanie na czele komisji specjalnie do tego powołanej) oraz czasu na jego realizację (do 21 listopada) wnioskować można, że nie będzie to audyt wewnętrzny w rozumieniu Ustawy o Finansach Publicznych.

Rozwiązania wprowadzone do administracji publicznej Ustawą o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240) stanowią milowy krok w systemie zarządzania. Monitoring pracy jednostki jest z pewnością jednym z kluczowych elementów kontroli zarządczej a jednocześnie niewiele jednostek może pochwalić się funkcjonowaniem sprawnego systemu monitoringu i oceny pracy. Ocena i monitoring – z czego to wynika? Sama ustawa o finansach publicznych nie zawiera wprost wskazania do monitorowania pracy jednostki. Ogólne zapisy dotyczące rocznych planów działalności dotyczą ministrów, tam też znajduje się zapis dotyczący mierników (art. 70.2 UoFP Plan działalności zawiera w szczególności określenie celów w ramach poszczególnych zadań budżetowych wraz ze wskazaniem podzadań służących osiągnięciu celów oraz mierniki określające stopień realizacji celu i ich planowane wartości ). Artykuł ten utożsamiany z budżetem zadaniowym, który zawiera również cele i mierniki dla poszczególnych funkcji Pańs