Dzień bez łapówki 2012.
Niedawno po raz kolejny obchodzono w Polsce „Dzień bez łapówki”. Media podały przy tej okazji informację, iż wysiłki podejmowane przez nasze państwo w dziedzinie zwalczania korupcji zaowocowały polepszeniem pozycji Polski w światowych rankingach, np.:
„W rankingu Transparency International Polska plasuje się na 41 miejscu na świecie pod względem dostrzegania korupcji w życiu społecznym ze wskaźnikiem 5,5. Najlepszy wynik w dziesięciostopniowej skali otrzymała Nowa Zelandia - 9,5.”[i]
Z obserwacji dotychczasowych działań wysnuć można wniosek, iż „stawia się” przede wszystkim na twarde mechanizmy w tym obszarze. Takie mechanizmami to zwiększenie sankcji karnych wobec osób dopuszczających się korupcji, wzmocnienie a wcześniej powołanie specjalnej instytucji do walki z korupcją (CBA). Nie widać jednak szerszych działań na rzecz prewencyjnych mechanizmów miękkich. Brak jest bezpośredniego odniesienia do problematyki łapownictwa w Standardach Kontroli Zarządczej czy jakichkolwiek wskazówkach krajowych dla audytu wewnętrznego.
Większość audytorów wewnętrznych w administracji publicznej nie ma wiedzy na temat nadużyć i oszustw czy korupcji. Obszary te utożsamiane są – niesłusznie – z odpowiedzialnością audytu w firmach prywatnych. Lektura prasy czy serwisów antykorupcyjnych wskazuje jednakże, że jest inaczej. Sama definicja korupcji wskazuje, iż w jej dokonanie zaangażowana musi być osoba pełniąca stanowisko funkcjonariusza publicznego[i]. Siłą rzeczy osoby takie, jak i czyny przez nie popełniane znajdują się w obszarze zainteresowanie audytu wewnętrznego.
Niestety, nikt nie dostrzega potencjalnej roli audytu w obszarze zwalczania korupcji. Potraktowanie audytorów jako partnerów czy też sojuszników w słusznej sprawie ograniczenia zjawisk korupcji przyniosło by wymierne skutki. CBA z pewnością mogłoby przynajmniej przeszkolić audytorów wewnętrznych w identyfikowaniu sytuacji czy stanów mogących świadczyć o możliwości popełnienia przestępstwa. Inicjatywa w tym zakresie powinna wyjść z Ministerstwa Finansów.
Na zakończenie pozwolę sobie zacytować „Poradnik antykorupcyjny dla urzędników” autorstwa CBA:
Profilaktyka antykorupcyjna – sposoby ograniczenia korupcji
• „Przykład z góry” – wydaje się, że najważniejszym elementem skutecznej strategii walki z korupcją jest promowanie uczciwych, przejrzystych i klarownych zasad przez kierownictwo instytucji. Pracownicy muszą mieć świadomość i pewność, że przełożeni sami postępują uczciwie. Ważne jest również upowszechnienie wśród urzędników przekonania, że żadne wykroczenia nie będą tolerowane i „zamiatane pod dywan”, że każde przestępstwo będzie
zgłoszone i wyjaśnione. Kierownictwo postępuje uczciwie i stanowczo będzie to egzekwować od podwładnych.
• Zaprojektowanie i wdrożenie systemu sprawozdawczości z wykonywanych zadań. Przełożeni powinni mieć świadomość zadań, jakie wykonują ich podwładni. Prowadzona na bieżąco sprawozdawczość jest narzędziem dyscyplinującym dla pracowników, a także
ważnym dowodem w przypadku wykrycia nieprawidłowości.
• Pracownicy zaznajomieni ze wskazanymi w poprzedniej części symptomami powinni znać procedurę informowania przełożonych o swoich podejrzeniach. Powinna ona być możliwie krótka – bezpośrednio do kogoś z kierownictwa. Ważne jest, aby była zapewniona dyskrecja zgłaszanych nieprawidłowości, tak aby czyniący to pracownicy nie byli szykanowani.
• Zakres zadań i obowiązków pracowników powinien być ściśle określony, aby nie było dowolności w określaniu sposobu pracy / procedowania.
• Podejmowanie wiążących decyzji, praca nad jakimś jednostkowym zagadnieniem nie powinny być wykonywane przez jedną osobę. Co najmniej dwie osoby powinny być odpowiedzialne za rozpatrywanie danej kwestii.
• Rotacja w ramach zespołów pracowniczych. Okresowe zmiany w składzie grup zadaniowych spowodują większą przejrzystość podejmowanych decyzji i utrudnią powstanie wewnętrznych powiązań sprzyjających popełnianiu nadużyć.
• Wprowadzenie polityki obiegu dokumentów wewnątrz firmy.
• Opracowanie mapy, która by wskazywała na „miejsca”, procedury najbardziej zagrożone korupcją, tak aby objąć je szczególną ochroną.
• Wprowadzenie kodeksów etyki zawodowej dla poszczególnych grup zawodowych.
Czy nie są to postulaty znajome audytorom wewnętrznym?
Całość Poradnika:
http://antykorupcja.edu.pl/index.php?mnu=12&app=docs&action=get&iid=10292
[i] http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/546502,Dzien-bez-lapowki-Polska-walczy-z-korupcja
Komentarze
Prześlij komentarz